Glenfiddich, như chúng ta đã biết, là nhà máy có sản lượng single malt whisky lớn nhất thế giới, cũng là người đi tiên phong trong việc đưa thứ chất lỏng kì diệu này ra khỏi biên giới Scotland. Nhưng đằng sau những thành công đó là những câu chuyện lịch sử thú vị. Hãy cùng Malt & Co tìm hiểu về loại whisky phổ biến bậc nhất thế giới này.
Glenfiddich – Theo dòng lịch sử
Glenfiddich – Từ ước mơ của “cậu bé chăn cừu”
Người sáng lập của William Grant & Sons có một tuổi thơ êm đềm. William Grant (1839 – 1923) là một hậu duệ trẻ của nhà Grant, sinh ra và lớn lên ở Dufftown – một thị trấn giàu truyền thống cả về tôn giáo, chính trị và chế tác rượu. Từ năm bảy tuổi, ông đã tỏ ra cực kì tháo vát khi hỗ trợ chăn dắt đàn gia súc của gia đình, học việc ở các xưởng thủ công… mặc dù vẫn được ăn học đầy đủ.
Sự nghiệp của William cất bước khi ông bắt đầu trở thành nhân viên sổ sách của một xưởng chưng cất tại Dufftown, nơi ông học được cách yêu những giọt “nước có lửa” hay chính xác hơn là “phép màu” đã tạo ra chúng. Với quyết tâm tạo ra loại Whisky của riêng mình, trong suốt 20 năm làm việc, ông dành dụm và học tập liên tục để tích lũy vốn.
Vào năm 1886, William rời công việc đang có, mua đất đai, máy móc và bắt đầu xây dựng Glenfiddich với sự trợ giúp của vợ và 9 người con. Thứ Whisky ông tạo ra là một trong những đại diện đầu tiên của Whisky mạch nha đơn cất, vốn không hề phổ biến trong giai đoạn đó. Ông đặt tên công ty là William Grant & Sons, một sự ghi nhận đối với sự đóng góp của 9 người con, đồng thời cũng là sự gửi gắm ý nguyện các hậu duệ sẽ nối tiếp đam mê của mình.
Trời không phụ lòng người có lẽ chính William cũng không nghĩ rằng đôi bàn tay của mình có thể sáng lập ra một đế chế chiếm tới hơn 30% tổng thị trường Whisky mạch nha đơn cất, tất cả là nhờ những đóng góp không ngừng của nhiều thế hệ con cháu xuất sắc nhà Grant.
Đến đế chế Whisky mạch nha đơn cất lớn nhất toàn cầu
Câu chuyện Glenfiddich bắt đầu vào mùa hè năm 1886 bởi gia đình Grant. Sau hơn 20 năm nuôi dưỡng tham vọng “Tạo ra loại rượu ngon nhất thung lũng”, William Grant đã xây dựng nhà máy chưng cất của riêng mình – chỉ với sự giúp đỡ của 7 người con trai và 2 người con gái. Những giọt Glenfiddich đầu tiên đã chảy ra từ tĩnh đồng vào Giáng Sinh 1887. William đã đặt tên cho nhà máy chưng cất của mình một cái tên đầy thi vị Glenfiddich – nghĩa là “Thung lũng Hươu” trong tiếng cổ Gaelic. Glenfiddich cũng là nhà tiên phong trong ngạch Whisky mạch nha đơn cất.
1909 – Charles Gordon, con rể của William, bắt đầu đi vòng quanh thế giới để xúc tiến việc xuất khẩu Glenfiddich. Chỉ trong 5 năm, doanh nhân tài ba này đã khiến cho Glenfiddich xuất hiện ở tại 30 quốc gia ngoài Scotland.
1923 – Glenfiddich là một trong sáu nhà máy chưng cất ít ỏi của Scotland không bị phá sản bởi lệnh cấm vận. Một phần của thành công này có sự đóng góp không nhỏ của Grant Gordon – cháu ngoại của William. Sau khi lệnh cấm vận được nới lỏng, gia đình Grant kịp thời tận dụng sự đột biến của nhu cầu rượu mạnh và từng bước củng cố vị thế của mình.
1957 – Charles Gordon, chắt ngoại của William tham gia vào sự nghiệp gia đình. Ông cũng là người đưa ra chế độ duy trì đội ngũ thợ đúc đồng chuyên nghiệp thường trực, liên tục bảo trì và chế tạo các lò chưng của nhà máy chưng cất. Điều này góp phần không nhỏ vào chất lượng kinh điển của Glenfiddich mà chúng ta đều biết và yêu thích ngày nay.
1959 – Không lâu sau khi các thợ đúc đồng được đưa vào quy trình, Gordon Grant lập tức tìm kiếm một thợ cả chuyên dụng cho việc đóng thùng. Glenfiddich là một trong số rất ít những nhà máy chưng cất còn sử dụng những nghệ nhân này cho đến tận ngày nay – một minh chứng cho sự kiên trì theo đuổi chất lượng và giá trị truyền thống.
1961 – Glenfiddich hợp tác với nhà thiết kế danh tiếng Hans Schleger để tạo ra loại chai tam giác kinh điển của mình, một bước đi vô cùng cấp tiến trong thời gian đó. Nước đi gai góc đó của nhà Grant đã được đền đáp xứng đáng: Chai tam giác trở thành dấu hiệu nhận diện không-thể-nhầm-lẫn của Glenfiddich , một biểu tượng song hành với sự phấn khích mà mỗi giọt Whiskey vùng Speyside hứa hẹn.
1963 – Lần đầu tiên trong lịch sử, một loại rượu mạch nha đơn cất có được một chiến dịch quảng bá bên ngoài Scotland. Với thông điệp “Thưa ngài, một khi ngài đã nếm thử Glenfiddich, ngài sẽ không bao giờ quay lại với Whisky pha”, WIlliam Grant & Sons lập tức thay đổi thị hiếu của giới sành Whisky toàn thế giới. Đây cũng là lúc Glenfiddich trở thành nhà máy chưng cất có doanh số đứng đầu toàn ngành, với thị trường lên tới 180 quốc gia.
1998 – Thế kỷ 20 khép lại với những thành công cực kì rực rỡ cho Glenfiddich, đặc biệt là khi Malt Master lúc đó của nhà máy phát minh ra công thức pha cho dòng Glenfiddich 15. Kết quả là một hương vị và chất lượng đồng nhất cho đến từng chai trong xuyên suốt cho đến tận ngày nay.
Sau hơn 140 năm thành lập và phát triển, Glenfiddich là một trong một vài nhà máy chưng cất mạch nha đơn cất hiện vẫn còn hoàn toàn độc lập. Whisky Glenfiddich đã trở thành dòng whisky mạch nha đơn cất dành được nhiều giải thưởng danh giá nhất, sự phản ánh thực sự của tinh thần đam mê, toàn vẹn, và sáng tạo đã được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Nhà máy chưng cất Glenfiddich
Chân dung “Người khổng lồ” vùng Speyside
Glenfiddich lừng danh với sản lượng của mình. Với hơn 10000 lít rượu mạnh được chưng cất mỗi năm, người ta không thể không gọi nhà máy chưng cất này là “The Giant” (Người khổng lồ).
Trải rộng quanh ngoại ô Dufftown giàu lịch sử, nhà máy chưng cất của Glenfiddich bao gồm một nhà chưng cất khổng lồ với hơn 30 nồi chưng cất. 10 trong số đó là những nồi chưng được xây dựng từ những ngày ban sơ của nhà máy – hiện vẫn còn hoàn hảo nhờ nỗ lực không mệt mỏi của đội ngũ thợ đúc đồng của riêng William Grant & Sons.
Nguồn nước – một trong ba thánh vật để nấu Whisky – của Glenfiddich được lấy từ sông Robbie Dhu. Nhờ đặc tính tự nhiên là chảy qua nhiều lớp thạch anh và hoa cương, nước từ sông Robbie Dhu có lượng ma-giê và ion can-xi cực thấp. William Grant & Sons có những chuyên gia môi trường riêng để xác định điểm lấy nước tối ưu cho cả Glenfiddich, Balvenie và Kininvie (hai thương hiệu khác của công ty). Chỉ có nước được lấy từ các giếng đá ở khu vực cao hơn của thị trấn mới được khai thác để sử dụng cho sản xuất Glenfiddich.
Quá trình chưng cất Glenfiddich
Sau khi được nghiền, hỗn hợp mạch (Hay còn gọi là mash) được lên men trong các thùng gỗ linh sam. Quá trình trưởng thành rượu được thực hiện ngay tại nhà máy tại hơn 23 nhà kho khổng lồ với sức chứa lên tới 800,000 thùng. Tất cả các thùng này đều được chế tạo bởi xưởng đóng thùng do Grant Gordon gây dựng từ 1959. Glenfiddich được ủ trong các thùng gỗ sồi như thùng rhum từ Cuba (trong trường hợp của Gran Reserva), thùng bourbon whisky từ Mỹ (Ancient Reserve), hay thùng sherry từ Jerez, Tây Ban Nha. Tất cả Whisky Glenfiddich đều được đóng chai tại phân xưởng đóng chai của riêng nhà máy – một điều đặc biệt hiếm trong các nhà máy chưng cất hiện đại.
Glenfiddich – Những điều có thể bạn chưa biết
Từ năm 1969, ngoài chức năng sản xuất, William Grant & Sons còn cải tạo cảnh quanh sinh thái quanh nhà máy để biến nó thành một điểm tham quan. Trong những năm kỷ lục, nhà máy đã từng đón tới 125,000 khách du lịch. Năm 2005, công ty đã chi khoảng 1,7 triệu Bảng Anh để xây dựng lại cơ sở vật chất, với cửa hàng lưu niệm, quán bar và nhà hàng chuyên dụng.
Hiện tại, W.Grant & Son được điều hành bởi hậu duệ thế hệ thứ 5 của gia đình.
Trong giai đoạn khó khăn trong thập niên 60 và 70, nhiều nhà máy chưng cất độc lập đã bị mua lại hoặc đóng cửa do kinh doanh thua lỗ. Để tiếp tục tồn tại, W.Grant & Sons đã mở rộng sản xuất đồ uống, và giới thiệu các chiến dịch quảng cáo, với trung tâm dành cho khách thăm quan.
William Grant & Sons là một trong những nhà máy chưng cất đầu tiên đóng gói chai trong hộp ống và hộp quà tặng bằng thiếc.
William Grant & Sons là một trong những công ty đầu tiên nắm bắt được ưu thế của các cửa hàng bán lẻ miễn thuế đối với rượu mạnh và tận dụng chúng để tiến công thị trường thế giới.
Glenfiddich là dòng whisky Highland hay Speyside duy nhất được chưng cất, ủ và đóng chai tại một nhà máy chưng cất.
Glenfiddich nắm giữ kỷ lục chai Whisky mạch nha đơn cất đắt nhất đã từng được bán tại một buổi đấu giá cho đến hiện tại. Chỉ có 15 chai Glenfiddich Janet Sheed Roberts Reserve 55-Year-Old trên toàn thế giới, và chai cuối cùng trong series này được bán vào năm 2017 tại một buổi đấu giá đặc biệt cho giới siêu giàu tại Los Angeles với giá trên trời 94,000 USD – khoảng 2 tỷ 250 triệu Đồng trong thời gian đó.
