Đánh giá Mortlach 12 năm tuổi
Giới thiệu về Mortlach 12 năm tuổi – The Wee Witchie (Phù thủy nhỏ)
Sau lần ra mắt đầu tiên không mấy thành công năm 2014, cuối cùng thì Diageo cũng đưa Mortlach trở lại với thế giới rượu Whisky trong năm 2018 và chính thức có mặt tại Việt Nam trong năm 2019
Cái tên – Mortlach – còn khá xa lạ tại Việt Nam, nhưng bạn đã tiếp xúc với nó nhiều hơn bạn tưởng. Đây chính là một trong những thành phần chính của loại Blended Whisky nổi tiếng thế giới Johnnie Walker. Không ít nhà chưng cất tại Scotland đã làm như vậy, hầu hết sản lượng của họ được sử dụng để tạo ra blended whisky, một phần nhỏ khác sẽ được bán cho các nhà đóng chai độc lập như Gordon MacPhail chẳng hạn
Đại diện 12 năm tuổi được đặt tên theo phần mang tính biểu tượng của nhà chưng cất – the Wee Witchie – điều này tượng trưng cho tính cách riêng biệt của Mortlach mà bạn sẽ không thể tìm thấy ở đâu khác. Mortlach 12 năm tuổi được trưởng thành kết hợp trong thùng gỗ sồi Mỹ và châu Âu để tạo ra những dấu ấn đặc trưng. Malt & Co sẽ không làm bạn mất hứng trước khi thưởng thức, nhưng bạn sẽ dễ dàng thấy được sự khác biệt ở đây, với chút vị đắng, vị hoa quả khô, sự dày dạn đậm đà và sâu lắng đến đỉnh điểm của hương mạch nha đặc trưng.
Thông tin chi tiết Mortlach 12 – The Wee Witchie
- Dung tích: 700ml
- Nồng độ: 43,3%
- Loại thùng: Ex-Bourbon và Ex-Sherry, gồm cả gỗ sồi Châu Âu lẫn gỗ sồi Mỹ
- Thị trường: Toàn cầu
Mortlach 12 Year Old – The Wee Witchie Tasting Notes
Hương: Rất tinh tế đến từ hương trái cây và mật ong kết hợp. Chỉ có một chút mùi khói để tô điểm thêm sự kết hợp xuất sắc nói trên. Một thứ cảm nhận rất gần với Bourbon.
Vị: Tiếp tục là sự ngọt ngào của trái cây, có thể đây là ảnh hưởng từ thùng sherry, và dần phát triển thành một chút khói rất độc đáo. Cân bằng thực sự tốt, điều đó khiến Mortlach 12 trở nên rất giá trị.
Hậu vị: Sạch sẽ và gọn gàng với độ dài trung bình. Bạn sẽ tiếp tục liên tưởng đến Bourbon, nhưng một chút khói đã nhắc bạn nhớ rằng đây là Mortlach, và điều đó thật thú vị. Khói tất nhiên không thể át được vị ngọt của trái cây, nhưng vẫn tiếp tục đọng lại sau khi mọi thứ kết thúc. Kỹ hơn một chút, bạn sẽ cảm thấy vị chua nhẹ trên nền trái cây ngọt, giống như cam chua hay bưởi vậy.
Thêm nước: Với một vài giọt, Mortlach 12 trở nên ngọt hơn và dịu hơn. Khói vẫn còn đó nhưng vị ngọt trở nên mềm mại và rõ rệt hơn, ngon miệng hơn.
Đôi nét về Mortlach – The Beast of Dufftown
Mortlach – Nhà máy chưng cất đầu tiên của vùng Dufftown
Mortlach là nhà máy chưng cất rượu đầu tiên ở Dufftown, và phải hơn 40 năm sau thì thị trấn này mới có thêm một nhà máy rượu thứ hai (Glenfiddich). James Findlater thành lập Mortlach vào năm 1823, và một năm sau thì có thêm sự có mặt của Alexander Gordon và James Macintosh. Cả ba người cùng chia nhau quyền sở hữu Mortlach.
Câu chuyện thú vị ngoài lề: Năm 1886, một nhân viên nhà máy tên là William Grant rời Mortlach sau gần hai mươi năm. Rõ ràng là anh này đã học được khá nhiều về nghệ thuật chưng cất rượu trong suốt thời gian làm việc tại Mortlach, nên sau một năm khởi nghiệp, anh ta đã tự mình xây dựng nhà máy chưng cất rượu của riêng mình, tên là Glenfiddich.
Những người chủ đầu tiên của Mortlach không có kế hoạch dài hạn trong việc duy trì và vận hành nhà máy, nên đến năm 1831, Mortlach đã được bán cho John Robertson với một số tiền rẻ đến phi lý là 270 bảng. Từ đó, đánh dấu sự khởi đầu của một số giao dịch mua bán giữa của các chủ sở hữu, bao gồm A. & T. Gregory, John Alexander Gordon và hai anh em James và John Grant. Mortlach đã ngừng hoạt động trong một vài năm vì cơ sở vật chất của nhà máy được trưng dụng làm nhà máy bia và nhà thờ.
Mortlach và quá trình sang tên đổi chủ
Cũng như người sáng lập Glenlivet (vào cũng năm 1823), những người sáng lập Mortlach hy vọng sẽ được hưởng lợi từ Đạo luật Thuế tiêu dùng mới. Nhờ kinh doanh có lãi chỉ sau một vài năm vận hành, Mortlach đã được bán qua nhiều đời chủ và điều ngạc nhiên là vài người trong số đó thậm chí còn không có bất cứ ý định sản xuất một chai whisky nào. Chả hạn như, sau khi John và James Grant của Glen Grant mua lại nhà máy, cả hai đã gỡ bỏ các dụng cụ chưng cất và để bỏ một xó, có lẽ là một cách giảm cạnh tranh. Một vài năm sau khi được sử dụng làm nhà máy bia, Mortlach quay trở về đúng với mục đích ban đầu của nó vào thời điểm năm 1852, với các trang thiết bị hoàn toàn mới cho việc sản xuất một loại rượu whisky với tên gọi ‘The Real John Gordon’ – dựa trên tên của người chủ vào thời điểm đó.
Khoảng những năm 1853 hoặc 1854, một phần của Mortlach đã được George Cowie Senior, một người chuyên về khảo sát của công ty đường sắt và (sau này) là thị trưởng của Dufftown tiếp quản. Sau khi John Alexander Gordon qua đời vào năm 1867, ông trở thành chủ sở hữu duy nhất của Mortlach. Con trai của ông, George Cowie Junior, bắt đầu làm việc tại nhà máy vào năm 1895, và hai năm sau đó, vào năm 1897, số lượng nồi ủ đã được mở rộng từ ba nồi lên thành sáu nồi. Vào thời đó, số lượng nồi ủ như thế được coi là nhiều bất thường đối với bất kì nhà máy chưng cất rượu nào, và việc mở rộng công suất có lẽ do đươc lấy cảm hứng từ “cơn sốt whisky” ở Scotland thời bấy giờ, đồng nghĩa với việc rượu cứ ra lò là bán chạy như tôm tươi.
Và Mortlach đầu quân cho Diageo
Năm 1897, khi các nồi nấu được đưa vào lắp đặt, các chủ sở hữu cũng đã cho xây dựng thêm một tuyến đường sắt liên kết Mortlach với nhà ga Dufftown. Một năm sau, hệ thống đèn điện được xây dựng, hệ thống nâng thủy lực trong kho được sử dụng để nâng đỡ các thùng rượu và tải đồ. Đó là các khâu cải tiến, hiện đại hóa cuối cùng của nhà máy cho đến khi Alexander Cowie quyết định bán Mortlach cho John Walker & Sons vào năm 1923 và trở thành một phần của Công ty TNHH Distillers (viết tắt là DCL – tiền thân của công ty Diageo bây giờ) vào năm 1925. Hình dáng của sáu nồi ủ sử dụng trong nhà máy rượu Mortlach khá là kì dị, có thể coi là có một không hai trên đất Scotland. “Chưng cất ba phần” là một kỹ thuật được sử dụng tại nhà máy Mortlach, một kiểu biến thể của kỹ thuật chưng cất rượu được sử dụng tại Springbank và Benrinnes.
Mortlach 2,81 lần chưng cất
Được biết đến như con quái vật vùng Dufftown với tính chất đặc trưng: mạnh mẽ, táo bạo, không khoan nhương, Single Malt của Mortlach là một trong những bí ẩn lớn nhất thế giới Scotch. Đây cũng là nhà máy chưng cất lâu đời nhất ở Dufftown, nó đã tồn tại từ rất lâu, trước bất cứ thứ gì ở đây. Trước khi có trong tay công thức chưng cất “Mortlach x2,81”, nhà máy cũng đã trải qua nhiều lần đổi chủ. James Finlander là người tạo ra nó, John Gordon là người phát triển, tiếp theo là Geogre Cowie, nhưng phải đến khi Alexander, con trai của Geogre, một bác sĩ nhưng lại hoạt động trong lĩnh vực chưng cất ở Hongkong trở về tiếp quản cha mình, ông mới bắt đầu tạo ra một quy trình sản xuất hoàn hảo và một công thức độc đáo.
Mortlach về cơ bản là ba nhà máy chưng cất trong một:
Một nhà máy chưng cất ba lần, một nhà máy chưng cất hai lần và nhà máy còn lại là bốn lần. Ông sắp xếp theo tỉ lệ để trung bình rượu sẽ được chưng cất 2,81 lần để tạo ra sự hài hòa cân bằng nhưng mạnh mẽ – thứ đặc trưng mà Mortlach vẫn giữ đến ngày nay.
Mortlach cũng là nhà máy chưng cất duy nhất tách rượu vang thấp thành đầu và cuối để tiếp tục chưng cất theo những cách riêng biệt, sau đó được chuyển đến một dạng nồi nhỏ mà họ gọi là “phù thủy nhỏ” (The Wee Witchie) để tạo ra nồng độ cồn cao và chất rượu sánh đặc. Thứ rượu “nguyên bản” này sẽ giữ nguyên mọi hương vị tuyệt vời nó có để xuất hiện trong chai Single Malt Whisky Mortlach.
Lê Đại 2 November, 2021
Nguyễn Anh Dũng 22 October, 2021