Indie là cách viết tắt của “Independant” – có nghĩa là độc lập. Bạn có thể nghe thấy từ này trong nhiều trường hợp: một hãng điện thoại indie, một nhà phát hành game indie, nhóm nhạc indie… Bạn có thể hiểu rằng, những tổ chức indie là những tổ chức độc lập, hoặc có thể không chính thống, thường là những nhóm cá nhân nhỏ lẻ, tạo ra sản phẩm với kinh phí thấp, nhưng thường (không phải tất cả) sẽ sở hữu những phong cách rất riêng biệt và độc đáo.
Vậy, Indie Whisky là gì? Là những chai whisky được tạo ra bởi những nhà đóng chai độc lập (Independant Bottlers hay viết tắt là IB). Chúng ta có thể thấy rằng, để tạo ra được một chai whisky, nhà chưng cất phải bỏ ra rất nhiều công phu, từ việc chọn mua nguyên liệu đến chưng cất và trưởng thành. Và quan trọng hơn, chúng tốn rất nhiều thời gian, 3 năm, 6 năm, cũng có thể là vài chục năm. Chính vì thế, những nhà chưng cất, dù là nhỏ nhất đi nữa, cũng khó xếp vào dạng “Indie”.
Tuy nhiên, những nhà đóng chai độc lập lại là những đơn vị mua lại những thùng ủ rượu của nhà chưng cất, tự đóng chai và tung ra thị trường theo thương hiệu của họ. Một vài trong số đó sẽ hoàn thiện whisky trong các loại thùng gỗ trước khi tung ra thị trường.
Đến đây, chắc hẳn các bạn cũng hiểu khái niệm về những nhà đóng chai độc lập. Nhưng câu hỏi đặt ra là chúng có đáng uống không? Tại sao tôi không mua hàng “chính hãng” mà phải mua lại của một bên khác?
Không tập trung quá nhiều vào lợi nhuận.
Các nhà đóng chai độc lập thường (hoặc đã từng) không tập trung quá nhiều vào lợi nhuận hay hiệu quả. Họ không cố gắng vắt từng đồng xu ra khỏi thùng, họ cũng không bỏ hàng núi tiền để có một chiếc vỏ đẹp hay xin một ai đó ký lên chai để bán với giá cao. Với họ, thứ quan trọng nhất của một chai whisky, chính là chất rượu bên trong nó.
Những trải nghiệm phá cách
Những nhà đóng chai độc lập thường thử nhiều cách với whisky của mình. Tăng thời gian trưởng thành chẳng hạn. Họ mua loạt thùng rượu từ nhà chưng cất, và nếu để lại đó, thì chỉ 12 năm, chúng sẽ được đóng chai và mang bán. Nhưng nếu là 20 năm thì sao? Họ sẵn sàng thử nghiệm.
Họ cũng thường xuyên đóng chai ở cường độ thùng mà không pha nước để giảm nồng độ cồn (gọi là Cask-Strength). Họ cũng tránh lọc lạnh và thêm chất tạo màu nhân tạo, và quan trọng hơn – họ chỉ xuất xưởng Single Malt Whisky.
Theo thời gian, các nhà đóng chai độc lập cũng tiếp tục thử nghiệm nhiều phương pháp để thay đổi whisky, như cách trưởng thành, hoàn thiện thêm trong thùng gỗ… tất cả để nhằm mang lại những diện mạo mới, tính cách mới cho thứ rượu họ yêu thích.
Indie của giới Whisky – rất quan trọng
Tại sao nhỉ? Hãy tưởng tượng, nếu thế giới chỉ có OB (Official Bottler) – và họ sẽ làm mọi thứ đúng nguyên tắc, thì có lẽ (chỉ là có lẽ thôi), bạn sẽ luôn nhận được chai Single malt whisky có nồng độ 40% hay 43%, không có cask strength, cũng rất ít những chai hàng chục năm tuổi, và cũng khó có đổi mới gì trong hương vị qua năm tháng.
Họ – những nhà đóng chai độc lập – rất quan trọng, vì họ là những người đi đầu trong các thử nghiệm. Họ thử nghiệm loại thùng, họ thử các kỹ thuật hoàn thiện mà các nhà máy chưng cất không dám mạo hiểm, hoặc không quan tâm. Tất nhiên, cũng có rất nhiều sản phẩm không mấy ngon lành, nhưng nhờ thế chúng ta mới có được thế giới whisky phong phú như hôm nay.
20 năm trước, thế giới có nghĩ đến việc sau khi trưởng thành whisky, chúng sẽ được hoàn thiện ngắn hạn trong các loại thùng khác không? Mọi người có nghĩ đến việc sử dụng thùng rượu Rum hay thậm chí thùng ủ bia không? Thẳng thắn là chẳng ai nghĩ đến. Điều đó sẽ không thể xảy ra nếu không có những nhà đóng chai độc lập.
Nhưng giờ đây họ cũng đang sở hữu những gia tài vô giá
Sau thế chiến thứ hai, khi lúa mạch thiếu hụt vì nạn đói, than đá không đủ để phục vụ công nghiệp và ngành whisky bị đình trệ, chẳng ai nghĩ những thùng rượu lại có giá như ngày nay. Và những nhà đóng chai độc lập cũng vậy, họ mua chúng đơn thuần chỉ vì chúng là whisky. Thế nhưng giờ đây, họ lại chính là những người sở hữu những giọt whisky cuối cùng của rất nhiều nhà máy giờ đây đã đóng cửa, hoặc của những niên vụ đặc biệt quý hiếm từ những nhà trưng cất trứ danh hiện nay – Macallan, Royal Brackla hay Caol Ila… Giá trị của chúng giờ đây có thể lên đến hàng triệu USD.
Indie Whisky nằm ở đâu trên bản đồ?
Khoảng 10 năm vừa qua, có thể nói là thời kỳ bùng nổ whisky trên toàn thế giới. Hầu hết người dùng phổ thông đã từng dùng qua 10-15 nhãn whisky phổ biến, và biết đến tên tuổi của 20-30 hãng khác. Còn các nhà đóng chai độc lập – cho dù không quá vất vả trong việc kinh doanh – vẫn đơn thuần là “Indie Whisky”. Không nhiều người biết đến họ, chất rượu vẫn nguyên bản và độc đáo, tất nhiên cũng có sản phẩm ngon, sản phẩm dở, nhưng nhìn chung, vẫn chỉ phục vụ một lượng nhỏ người yêu rượu.
Thực chất, whisky Nhật Bản chính là một trường hợp gần với Indie Whisky nhất. Sản lượng nhỏ, thậm chí còn không đủ phục vụ trong nước, phong cách độc đáo và đột phá, chất lượng tuyệt hảo. Đáng tiếc, giờ đây phần lớn người ta uống vì danh tiếng của chúng, không phải vì chất rượu. Và cũng chính vì Indie Whisky không có thứ gọi là “danh tiếng” nên chúng vẫn mãi “lầm lũi” đằng sau sân khấu đến tận ngày nay.
Một vài nhà đóng chai độc lập bạn có thể tìm thấy tại Việt Nam.
- Gordon & MacPhail
- Ian Macleod
- Compass Box
- Signatory
- Cadenhead’s
- Douglas Laign
Theo The Gentlemen Club
