Bunnahabhain – một cái tên rất khó đọc – nhưng dễ nhớ, bởi chất whisky của nhà chưng cất này đặc biệt hơn bất cứ nhãn hiệu nào khác trên đảo Islay. Bạn sẽ không thể tìm ở đâu khác – vâng, không ở đâu khác, thứ whisky khói than bùn nào êm ái đến như thế.
Bunnahabhain và hành trình lịch sử
Bunnahabhain – Phong vị biển cả êm ái đặc trưng
Nhà máy chưng cất Bunnahabhain nằm ở phía bắc của đảo Islay, cùng với người hàng xóm duy nhất Caol Ila. Có cho mình vị trí tại bờ biển của vùng Sound of Islay bảo vệ Bunnahabhain khỏi những cơn gió dữ dội thổi vào từ Đại Tây Dương. Chính hương vị không một chút gắt nào của dòng Bunnahabhain ‘Bunny’ đã nói lên điều này.
Bunnahbhain là loại whisky mạch nha duy nhất sản xuất trên Islay mà bạn không thể cảm nhận được vị gắt của than bùn; ngay cả loại rượu êm ái nhất của Bruichladdich cũng có một chút, dù rất nhẹ, vị gắt của than bùn.
Bunnahabhain – từ nhà máy lớn nhất đảo Islay
Nhà máy chưng cất Bunnahabhain được xây dựng vào năm 1880/1881 bởi anh em nhà Greenlees và khánh thành vào năm 1983. Số lượng cột/thùng chưng cất tăng từ hai lên con số bốn vào năm 1963, thời mà các nhà máy khác cũng mở rộng sản xuất y như vậy. Đến đầu những năm 2000, nhà máy chưng cất Bunnahabhain là đơn vị có sản lượng whisky lớn nhất đảo Islay.
Năm 1999, Công ty chưng cất Highland (chủ sở hữu lúc đó của Bunnahabhain) đã được Tập đoàn Edrington mua lại. Họ chỉ tiếp tục đầu tư cho Bunnahabhain trong một vài năm ngắn ngủi; cho đến năm 2003, Bunnahabhain (cả nhà máy chưng cất lẫn nhãn hiệu) cùng với nhãn hiệu ‘Black Bottle’ của Edrington đã được bán cho Công ty chưng cất Burn Stewart. Theo lời của Ian Good, chủ tịch và giám đốc điều hành của Edrington, ông cho rằng: “Việc từ bỏ này hoàn toàn phù hợp với chiến lược tập trung nguồn lực đầu tư của chúng tôi trong việc phát triển các thương hiệu cốt lõi.” Tập đoàn Edrington (có trụ sở tại Glasgow) cũng cho biết, mục tiêu chiến lược của họ là tập trung đầu tư cho việc phát triển các nhãn hiệu cao cấp của mình; bao gồm 2 loại whisky blend là Famous Grouse và Cutty Sark cùng với 2 loại single malt là Macallan và Highland Park.
… Đến kẻ bị Edrington Group ruồng bỏ
Có lẽ việc Bunnahabhain bị từ bỏ bởi Edrington là một điều tốt cho nhãn hiệu này, bởi vì cả Macallan và Highland Park đều bị loại khỏi Top 10 nhãn hiệu whisky yêu thích của tôi sau khi Tập đoàn Edrington hoàn thành việc ‘đầu tư và phát triển’ chúng. Loại whisky 12 năm tuổi thông thường của 2 nhãn hiệu này mà tôi yêu thích, đã có sự sụt giảm chất lượng đáng kể xuống mức ‘trung bình’ trong khi giá của chúng tăng lên tận 1 tới 2 bậc trong giai đoạn những năm 1990.
Mặc dù Bunnahabhain đã được bán lại cho Burn Stewart, tập đoàn Edrington vẫn là khách hàng lớn nhất của nhãn hiệu này. Bunnahabhain có thể không phải là nhà máy ‘đình đám’ nhất trong những đơn vị chưng cất ở Islay, nhưng nó vẫn có tiềm năng sản xuất lớn nhất trên đảo Islay. Dù vậy, cũng đã một thời gian trôi qua kể từ thời điểm nó chạy hết công suất của mình. Điều này đã giúp Caol Ila (nằm ở phía nam) trở thành đơn vị có sản lượng năm lớn nhất đảo Islay vào 2007.
Nhà máy chưng cất Bunnahabhain
Bunnahabhain – gã khổng lồ trên đảo Islay
Việc Bunnahabhain (có tiềm năng) là nhà máy chưng cất lớn nhất trên đảo có thể khiến nhiều người ngạc nhiên, nhưng khi chúng tôi có dịp ghé thăm Bunnahabhain vào tháng 6 năm 2005, điều này không còn gì bất ngờ nữa: những cột/thùng chưng cất ở nơi đây cực kỳ khổng lồ.
Chuyến đi đến nhà máy chưng này thực sự là một trải nghiệm giá trị, ngay cả khi bạn không thích đắm mình trong không gian của những chiếc cột/thùng chưng cất khổng lồ. Hầu hết các hoạt động liên quan đến whisky tập trung ở phần phía Nam của hòn đảo và quanh khu vực hồ Loch Indaal, nhưng đến thăm vùng đất phía Bắc cạnh chiếc hồ Loch Finlaggan mênh mông này sẽ là trải nghiệm có một không hai đối với bất kỳ ai.
Chuyến đi này chắc chắn sẽ đem lại giá trị tương xứng với thời gian và công sức mà bạn bỏ ra … Khi đặt chân tới vùng đất xa xôi và yên tĩnh này (dân số khoảng 3.000 người), chắc chắn bạn sẽ không tin nếu tôi nói nơi đây từng là trung tâm của một đế chế vĩ đại. Trung tâm của đế chế đó chính là hồ Loch Finlaggan.
Xung quanh Loch Finlaggan là ba hòn đảo nhỏ, hai trong số đó nằm sát bờ phía Bắc: đảo Eilean na Comhairle (đảo của hội đồng) và đảo Eilean Mor (có nghĩa là ‘hòn đảo lớn’) chứa những gì còn lại của các di tích cổ. Người đứng đầu bộ tộc Donald cai trị với tư cách là ‘Chúa tể của các hòn đảo’ trên bờ biển phía Tây và các đảo của Scotland trong nhiều thế kỷ.
Vị trí địa lý nhà máy chưng cất Bunnahabhain
Hầu hết lưu lượng giao thông đến và đi từ Islay di chuyển thông qua cảng Ellen trên bờ phía nam. Điều này làm cho Bunnahabhain và Caol Ila trở thành nhà máy chưng cất rượu khó tiếp cận nhất trên đảo.
Dù vậy, chuyến đi tới vùng đất phía Bắc đảo Islay vẫn sẽ là trải nghiệm thú vị. Nếu bạn lựa chọn đi đường A846 từ Bridgend đến cảng Askaig, bạn đi qua hồ Loch Finlaggan, một địa điểm lịch sử thú vị.
Điều này cũng sẽ đưa bạn đến gần với Bunnahabhain …
Nếu bạn tình cờ đi qua khu vực này, sẽ thật đáng tiếc nếu không làm một chuyến tham quan nhà máy. Bunnahabhain cung cấp các tour tham quan khác nhau – bao gồm tour du lịch tiêu chuẩn, “dram tour” – nghĩa là bao gồm tour du lịch tiêu chuẩn và cơ hội nếm thử rượu, và taste tour – nghĩa là giống “dram tour” nhưng bạn sẽ được trải nghiệm nhiều loại whisky hơn. Nhà máy chưng cất mở cửa cho du khách 7 ngày một tuần suốt cả năm, nhưng hãy đặt lịch trước để tránh trường hợp không may có thể xảy ra.
Bunnahabhain – Có thể bạn chưa biết
Năm 2005, chỉ có 11 người đang làm việc tại Bunnahabhain. Con số này dường như khá khiêm tốn, nhưng nên nhớ rằng, trên một hòn đảo nhỏ như Islay, mọi công việc đều có giá trị của riêng nó. Nếu lực lượng lao động của các nhà máy chưng cất khác trên đảo Islay cũng tương đương với Bunnahabhain, thì có thể coi toàn bộ lượng rượu whisky trên đảo Islay được sản xuất chỉ bởi trên dưới 100 lao động.
Cái tên Bunnahabhain dùng để chỉ sông Margadale. Nó có nghĩa là ‘Cửa sông’ trong tiếng Gaelic.
Vị trí của Bunnahabhain được coi là nơi bạn có thể dễ dàng tiếp cận bằng thuyền nếu đi từ đất liền vào.
Các kho chứa của Bunnahabhain cũng chứa cả các loại rượu whisky mạch nha Tobermory và Ledaig đảo Mull quá bé để có thể trữ được toàn bộ lượng rượu này. Về mặt lý thuyết, rượu whisky sau khi chưng cất ở Tobermory sẽ được đưa đến nhà máy Deanston để chắt vào thùng, rồi lại chuyển đến Bunnahabhain để lưu kho.
Cùng với 2 nhà máy Glenmorangie và Isle of Jura, Bunnahabhain từng có những chiếc cột chưng cất cao nhất trong ngành công nghiệp whisky. Tuy nhiên, các nguồn khác nhau trích dẫn những con số khác nhau – hơn thế nữa theo thời gian, một số cột chưng cất ở những nhà máy này đã được thay thế. Vậy nên, trong bài viết này, tôi sẽ không đề cập đến con số chính xác.
Bunnahabhain là một trong hơn 20 nhà máy chưng cất rượu whisky mạch nha được thành lập trong thời kỳ ‘bùng nổ rượu whisky’ vào cuối thế kỷ 19 và đã tồn tại được cho đến ngày nay. Những cái tên khác bao gồm Aberfeldy, Ardmore, Aultmore, Balvenie, Benriach, Benromach, Bruichladdich, Craigellachie, Dalwhinnie, Dufftown, Glendullan, Glenfiddich, Glenruits, Glentauchers, Knockandu.
Sau khi Burn Stewart tiếp quản Bunnahabhain vào năm 2003, họ đã đưa ra một khẩu hiệu mới cho nhà máy này. Đó là ‘Bunnahabhain – Nơi lưu giữ linh hồn của Black Bottle’ (Spiritual Home of Black Bottle) – ý nói rằng trọng tâm của họ được đặt vào whisky blend thay vì single malt. Nếu “giá trị cốt lõi” mà họ muốn thể hiện trong thời điểm đó là, whisky mạch nha của Bunnahabhain được sử dụng nhiều trong whisky blend (dù rằng những loại blend này vô cùng tuyệt vời), Burn Stewart dường như đã tự loại mình khỏi cuộc đua trong khi mà vào đầu thiên niên kỷ thứ 3 này, nhu cầu về whiksy single malt một lần nữa bùng nổ…
Bunnahabhain trong thiên niên kỷ mới
2003 – Burn Stewart mua lại nhà máy Bunnahabhain cùng với nhãn hiệu rượu whisky blend ‘Black Bottle’ từ tay tập đoàn Edrington. Tại thời điểm đó, Burn Stewart đã sở hữu 2 nhà máy chưng cất khác là Deanston và Tobermory, và thật sự mà nói, chứng kiến chất lượng không ổn định của 2 nhãn hiệu kia khiến tôi không kỳ vọng gì nhiều vào những sản phẩm mà Bunnahabhain sẽ cho ra mắt trong tương lai.
2008 – Những lo lắng của tôi về chất lượng của Bunnahabhain, hóa ra là vô cùng thiếu cơ sở. Từ năm 2003, Burn Stewart đã đem đến cho chúng ta những sản phẩm tuyệt vời và tới năm 2008 họ đã ra mắt thêm dòng sản phẩm whisky mạch nha hoàn toàn mới đến từ Bunnahabhain: “Darach Ur” và “Toiteach”.
2010 – Bunnahabhain tăng nồng độ rượu của họ từ 40% hoặc 43% lên tới 46,3%.
2013 – Công ty chưng chất Burn Stewart (chủ sở hữu của nhà máy chưng cất Bunnahabhain, Deanston và Tobermory) được chủ sở hữu của nó, CL Financial bán cho công ty Distell từ Nam Phi với giá 160 triệu bảng.
